دراسه تحلیلیّه أدبیه لخطبه الغدیر

از زمان های گذشته، خطبه یکی از مهم ترین راه های ارتباطی بشر بوده، تا این که به عنوان یکی از هنرهای بیانی و کلامی به شمار آمد؛ که تلاش آن در این جهت است:تأثیر بر مخاطب، اقناع او،و پیش بردنش به سوی آن چه خطیب به دنبال آن است. بنابراین، خطیب جهت موفقیت در خطبه و رسیدن به هدفش که همان اقناع وتأثیر است؛ همه ی تلاشش را به کار می گیرد. و روشن است به کار گیری زیبایی های ادبی در این مسیر تا چه میزان اثر گذار است. در طول تاریخ خطبه های بسیاری به دلیل زیبایی های ادبی شان،علی رغم موضوع های سیاسی،اجتماعی ویا سایر موضوعات؛در شمار خطبه های ادبی و نثر فنی وادب شفاهی قرار گرفته اند. انتظار می رود این زیبایی های ادبی در خطبه غدیر وجود داشته باشد،که بر زبان پیامبر اسلام، فصیح ترین عرب زبانان جاری شده و آخرین و طولانی ترین خطبه ی اوست که در بردانده ی آخرین سفارشها و روشنگر راه سعادت و هدایت بشر است. این پایان نامه بر آن شد تا با روش تحلیل محتوا و استفاده از تحلیل گفتمان، به تحلیل این خطبه بپردازد، و ویژگی های ادبی و هنری آن را مطالعه نماید. این تحلیل بیانگر این است که، سخنران از همه ی سبک های ادبی و هنری، در ارائه ی این خطبه استفاده نموده و سخنرانی او کاملا با ویژگی هایی که ناقدان قدیم عرب برای یک خطبه ممتاز برشمرده اند؛مطابقت دارد.بنابراین می توان این خطبه را از بهترین نمونه های ادبیات شفاهی و نثر فنّی صدر اسلام به شمار آورد. این پایان نامه در پنج فصل به بررسی خطبه می پردازد، فصل اول مقدمه؛ و فصل دوم مبانی نظری پژوهش و روش تحلیل خطبه و فصل سوم؛ معنای لغوی و اصطلاحی خطابه و کارکرد آن را در جامعه بیان می کند.وبه بررسی انواع، موضوع و و یژگی های خطابه در دو عصر جاهلی و اسلامی می پردازد، بخش نهایی این فصل به بررسی موضوع و ویژگی های خطبه های پیامبر اختصاص دارد، که با معرّفی اجمالی خطبه ی غدیر و بررسی اسناد آن، این فصل پایان می پذیرد. فصل چهارم با استفاده از روش تحلیل گفتمان، پس از تبیین روش، خطبه را در ده قسمت، از لحاظ واژگان، موسیقی،سبک و مضمون تحلیل می نماید. و زیبایی های ادبی آن را بیان می کند. و پایان فصل چهارم، به بیان ویژگی های یک خطبه ی ممتاز، و تطبیق خطبه ی غدیر با این ویژگی ها؛ می پردازد.و پس از آن فصل پنجم، مهم ترین نتایج بررسی و تحلیل را بیان می کند.